Sukiennice w Krakowie
Jeżeli masz w planach zwiedzanie Krakowa, to jedną z obowiązkowych atrakcji muszą być Sukiennice, znajdujące się na Starym Mieście. Budynek ten jest bardzo rozpoznawalny, dzięki charakterystycznym łukom i renesansowej stylistyce. Czym są sukiennice w Krakowie i co warto o nich wiedzieć?
Sukiennice w Krakowie – informacje ogólne
Krakowskie Sukiennice powstały w 1358 roku i jak sama nazwa wskazuje, było to miejsce handlowe, w którym sprzedawano głównie sukno. Ten renesansowy budynek handlowy mieści się na Starym Mieście pośrodku Rynku Głównego, a jego inwestorem był Kazimierz III Wielki.
Warto jednak wspomnieć, że z uwagi na liczne przebudowy sukiennic, wygląd obecnego budynku dosyć znacznie różni się od pierwotnej konstrukcji. Ostatnia przebudowa miała miejsce w latach 1875–1879 na wzór projektu Tomasza Prylińskiego – architekta i konserwatora budynków, działającego na terenie sukiennic.
Co się znajduje w Sukiennicach?
Obecnie w Sukiennicach można kupić pamiątki z Krakowa oraz różnego rodzaju wyroby rękodzielnicze. Na piętrze Sukiennic, znajduje się Galeria Polskiego Malarstwa i Rzeźby – Galeria Sztuki Polskiej XIX, a na parterze kawiarnia Noworolski.
Ile czasu zwiedza się Sukiennice? Najczęściej potrzeba na to ok. 1,5 godziny. Galeria obrazów w Sukiennicach czynna jest od wtorku do niedzieli. Bilet normalny kosztuje 25 zł, ulgowy 15 zł, a studenci oraz uczniowie płacą jedynie 1 zł. Co ciekawe, muzeum “Galeria Sztuki Polskiej XIX” można zwiedzać za darmo w każdy wtorek!
Historia Sukiennic
Historia krakowskich sukiennic sięga aż 1257 roku. To właśnie wtedy Bolesław Wstydliwy zobowiązał się postawić kamienne kramy sukienne podczas lokacji Krakowa (prawo lokacyjne nadało miastu nową formę organizacyjno-prawną i nowy kształt urbanistyczny). W pierwotnej wersji sukiennice przybrały formę dwóch rzędów kramów otoczonych budami, jatkami i straganami. W takiej postaci kamienne sukiennice przetrwały do połowy XIV wieku. Warto wspomnieć, że w okolicach 1300 roku, nad kramami wykonano zadaszenie a całość przybrała formę hali targowej.
Przebudowy Sukiennic
Pierwsza, większa przebudowa krakowskich Sukiennic miała miejsce jeszcze przed rokiem 1358. Wtedy to na polecenie króla Kazimierza III Wielkiego, Sukiennice przybrały formę gotycką. Składały się ze środkowej hali, obstawionej z obu stron rzędem kramów. Sama hala miała długość aż 108 metrów i szerokość 10 metrów. Od strony południowej i północnej wybudowano natomiast zdwojone, ostrołukowe arkady. Tym samym kształt Sukiennic bardzo przypominał ten obecny. Niestety gotyckie Sukiennice przetrwały tylko do 1555 roku, kiedy zostały strawione przez pożar.
Do odnowienia spalonych Sukiennic przystąpiono w latach 1556–1559. Nowy, renesansowy budynek zwieńczono attyką o podziałach arkadowych i grzebieniu z maszkaronami. Pojawiły się także kolumnowe loggie projektu Jana Marii Padovano. Z kolei w 1601 roku wykonano przejście w poprzek Sukiennic, które dodatkowo ozdobiono ryzalitami.
Obecny wygląd Sukiennic
Ostatnia, większa modernizacja Sukiennic miała miejsce w latach 1875–1879. Dolną halę przekształcono w ciąg drewnianych kramów handlowych, które rozlokowano wzdłuż ścian. Hala została udekorowana w 1895 roku herbami polskich miast, godłami cechowymi i pieczęciami. Dodatkowo salę górną zaadoptowano na potrzeby muzeum.
Pojawiły się charakterystyczne ryzality na osi wschód-zachód oraz parterowe arkadowe podcienia. Z kolei na szczytach ryzalitów od strony wschodniej zamontowano maszkarony z wizerunkiem karykatur prezydentów Krakowa – Józefa Dietla i Mikołaja Zyblikiewicza.
Sentencje na Sukiennicach
Turyści oglądający krakowskie Sukiennice mogą dostrzec kartusze z łacińskimi sentencjami:
Po lewej stronie (patrząc z ul. Szewskiej): „NATALE SOLVM DVLCE DINE CVNCTOS DVCIT ET IMMEMORES NON SINIT ESSE SVI” – tłum.: „Nasz kraj przepełnia nas niezwykłą słodyczą i nigdy nie pozwala zapomnieć że do niego należymy” (cytat z „Listów z Pontu” Owidiusza).
Po prawej stronie: „ILLA NON EST CIVITAS CVM LEGES IN EA NIHIL VALENT CVM MOS OCCI DIT PATRIVS” – tłum.: „Nie może istnieć państwo, gdy prawa w nim nic nie znaczą i gdy ginie obyczaj ojczysty” (cytat z „Paradoksów” Cycerona).
