Niedźwiedź brunatny – jak nie sprowokować ataku?

Niedźwiedzie brunatne to największe drapieżniki zamieszkujące Polskę. Obecnie możemy znaleźć je w Karpatach i na Podkarpaciu – w Tatrach i Beskidach, aczkolwiek lepiej nie szukać niedźwiedzi brunatnych tylko po to, żeby je zobaczyć lub co gorsza – zrobić sobie z nimi zdjęcie. Sprowokowane do ataku mogą solidnie pokaleczyć, a nawet zabić dorosłego człowieka. Osobniki te osiągają wagę grubo ponad 300 kg i rozpędzają się do prędkości nawet 50 km/h. Co zrobić, gdy podczas spaceru w górach zauważymy niedźwiedzia brunatnego?

Co warto wiedzieć o niedźwiedziach brunatnych?

Niedźwiedzie brunatne osiągają długość nawet do 280 cm, a samice do 210 cm. Żywią się głównie rybami, miodem, ssakami, gryzoniami, ptakami i ich jajami, owocami, nasionami, grzybami, dżdżownicami, a nawet ślimakami. W skrajnych przypadkach mogą zjeść trawę. Niedźwiedzie brunatne zapadają w sen zimowy od końca listopada do końca lutego. Żyją samotnie oprócz okresu godowego. Niedźwiedzie brunatne na terenie Polski objęte są ścisłą ochroną.

Spotkanie z niedźwiedziem – jak się zachować?

Jeśli widzisz niedźwiedzia z daleka:

• nie zbliżaj się do niego i spokojnie odejdź w przeciwnym kierunku;
• nie rzucaj się do gwałtownej ucieczki;
• nie patrz niedźwiedziowi w oczy;
• nie próbuj dokarmiać niedźwiedzi;

Uwaga! Bezwzględnie wycofaj się, jeśli na swojej drodze natrafisz na młode niedźwiadki. Matka z pewnością będzie w pobliżu i na pewno spróbuje je bronić.

Warto pamiętać, że niedźwiedzie mają dosyć słaby wzrok i mogą stawać na tylnych łapach, aby lepiej dostrzec odległe obiekty lub zwierzęta – w tym ludzi. Taka pozycja nie świadczy o chęci ataku! Należy zachować wtedy spokój i opanowanie, nawet jeśli zwierzę zacznie na nas warczeć (po prostu daje o sobie znać i bada przed sobą „grunt”).

Jeśli niedźwiedź zacznie za Tobą podążać:

• nie patrz mu w oczy (odbierze to jako zachowanie agresywne);
• nie próbuj uciekać ani wspinać się na drzewo (niedźwiedzie robią to o wiele sprawniej);
• nie próbuj rzucać się do wody (niedźwiedzie pływają szybciej od człowieka);
• zacznij spokojnie, aczkolwiek stanowczo coś mówić (upewnisz zwierzę, że jesteś człowiekiem);
• jeśli niedźwiedź pozoruje atak (szarżuje i wycofuje się) spokojnie podążaj w przeciwnym kierunku;
• nie odwracaj się do zwierzęcia plecami i miej go cały czas w zasięgu wzroku, stale się wycofując.

Jeśli niedźwiedź przystąpi do ataku:

• połóż się na ziemi i udawaj martwego;
• zasłoń rękami głowę;
• najlepiej połóż się na brzuchu lub w pozycji embrionalnej (podkurczone nogi);
• jeśli nosisz plecak, nie ściągaj go (posłuży jako dodatkowa ochrona);
• nie podnoś się z ziemi, dopóki niedźwiedź nie odejdzie na bezpieczną odległość.

Atak niedźwiedzia najczęściej następuje w 3 przypadkach:

• gdy jest w trakcie posiłku;
• broni swoje potomstwo;
• zostanie zaskoczony obecnością człowieka lub przez niego sprowokowany do ataku.

Jeśli udajesz martwego, niedźwiedź najczęściej straci Tobą zainteresowanie po ok. 2 minutach.

Atak niedźwiedzia – jak go nie sprowokować?

Przede wszystkim należy pamiętać, że praktycznie większość ataków i wypadków śmiertelnych związanych z niedźwiedziami, spowodowana jest nieprawidłowym zachowaniem samych ludzi.

Niedźwiedzie brunatne z natury nie są zainteresowane człowiekiem i po prostu przechodzą obok nas obojętnie. Nie oznacza to jednak, że są nastawione w stosunku do nas przyjaźnie i pozwolą się pogłaskać lub podejść na tyle blisko, zrobić sobie z nimi zdjęcie. Najbezpieczniej będzie po prostu nie wchodzić sobie w drogę.

Jak nie sprowokować ataku niedźwiedzia?

• nie zostawiaj resztek jedzenia na szlaku;
• szczelnie zamykaj wszelkie pojemniki z jedzeniem – ich zapach może przyciągnąć te niebezpieczne ssaki;
• poruszaj się tylko wyznaczonych szlakach;
• najlepiej podróżuj w grupach i głośno rozmawiaj (niedźwiedzie bardzo rzadko zbliżają się do grup ludzi);
• jeśli idziesz z psem na szlaku, koniecznie trzymaj go na smyczy!
• jeśli sytuacja wymusza na Tobie pozostanie po zmroku lub na noc, staraj się głośno rozmawiać (zwierzę nie będzie zaskoczone Twoją obecnością i będzie starało się uniknąć spotkania);
• jeśli nocujesz w campingu lub pod namiotem, swoją kuchnię ulokuj przynajmniej 50 metrów dalej od miejsca noclegu.

Pamiętaj, że to Ty jesteś gościem w niedźwiedzim otoczeniu! Traktuj te ssaki z szacunkiem, a one odwdzięczą się tym samym.

Najważniejsza zasada: unikaj spotkania z niedźwiedziem i w żaden sposób nie staraj się go zaskoczyć!

Co odstrasza niedźwiedzie?

Jeżeli wybieramy się w dalekie górskie tereny i obawiamy się spotkania z niedźwiedziem brunatnym, warto wyposażyć się w różne środki odstraszające. Mogą to być:

• sprzęty hukowe, tzw. „bear bangers”, np. w formie długopisów hukowych;
• trąbki na sprężone powietrze;
• różnego rodzaju dzwonki, które warto przyczepić do plecaka czy do ubrania;
• gaz na niedźwiedzie.